Tekst door Viveka van de Vliet

“We verbranden jaarlijks genoeg plaatmateriaal om de Johan Cruijff Arena tot de nok te vullen, dus er is meer dan genoeg voorradig voor minimaal de komende vijftig jaar”, weet ontwerper en onderzoeker Rick Porcelijn. Hij schreef een helder boek onderbouwd met feiten en zelfgetekende illustraties: de Snelstartgids Circulaire Meubels. Hiermee kunnen bedenkers, bouwers, interieurontwerpers, architecten, kopers en andere mensen in de meubel- en interieurindustrie, duurzame en circulaire keuzes maken.

Net als met fast fashion, putten we de aarde uit met fast furniture. Zeker in deze turbulente tijden maken de schaarste aan grondstoffen en de stijgende grondstofprijzen onze materialen straks onbetaalbaar. Dan wordt zelfs een simpele houten stoel een luxeproduct. Dit klinkt misschien als sciencefiction, maar is peanuts vergeleken bij wat ons te wachten staat, voorziet Porcelijn. “We moeten steeds dieper de mijnen en bossen in en tegelijkertijd veroorzaken geopolitieke spanningen in toenemende mate onvoorspelbare markten en levertijden. Zo gaf de vloot van stilliggende containerschepen tijdens Covid en recent in het Suezkanaal, ons een voorproefje dat de circulaire economie een absolute noodzaak is”, zegt hij. “Het dwingt ons tot een systeemverandering, als we over tien jaar nog steeds meubels, interieurs of willekeurig welk ander product willen maken of kopen.” 

Maar van de meer dan 1,1 miljoen ton houten plaatmateriaal dat in de interieur- en bouwwereld wordt gebruikt, verbranden we jaarlijks 700.000 ton. Daarbij komt dat we per jaar 25 miljoen euro betalen om dit ‘afval’ af te laten voeren en een miljard euro om bomen te kappen en te verwerken tot nieuwe houten platen. Een vergelijkbaar schokkend verhaal gaat trouwens op voor veel andere grondstoffen die we nodig hebben voor meubels en interieurs, schrijft Porcelijn in zijn boek, waarin 25 jaar ervaring, kennis en onderzoek is verwerkt.

Trouw zijn aan je idealen en iets betekenisvols doen voor de wereld, was al verweven in zijn vroege leven. Dat zijn ouders, die met een omgebouwd Fiat 850T-bestelbusje met hun kinderen reizen maakten, acuut de auto verkochten na het lezen van het rapport van de Club van Rome, illustreert dat. 

Het geldt ook voor Rick Porcelijn, die sinds de start van zijn eigen designbureau, week in week uit, 5% van zijn tijd besteedt aan onderzoeken wat nu ècht goed is. “Naast het ontwerpen van winkelinterieurs, is het berekenen van de CO2-impact van diverse producten onderdeel van een levenslange reis die betekenis geeft aan mijn leven, aan de industrie en aan de wereld”, zegt de industrieel ontwerper.

Met het ontwerpen van meubels met een lange levensduur, bedoelt Porcelijn een levensduur van 200 jaar. Die kans kun je vergroten door te zorgen voor demonteerbare onderdelen, zodat onderhoud en vervanging eenvoudig zijn. Tot slot: meubels die aan het onherroepelijke eind van hun leven snel en eenvoudig ‘schoon & mono’ demonteerbaar zijn, zijn post-consumer circulair. Want alleen als afzonderlijke, niet-vervuilde materialen zijn ze geschikt voor grootschalige recycling.

We hebben in Nederland genoeg materiaal om de komende acht generaties meubels en interieurs te maken. “Dat lukt alleen als we deze driedelige aanpak hanteren en vooral verschillende types materiaal niet onlosmakelijk aan elkaar verbinden zonder vervuilende afwerkingen of toevoegingen”, zegt hij. “Je kunt nog zulke goede intenties hebben door een interieur te maken met biobased of biodiverse materialen als hennep, vlas of lisdodde, slechts een beetje lijm, verf, epoxy, of plamuur, kan ervoor zorgen dat het hele meubel alsnog in de verbrandingsoven komt.”

De Snelstartgids Circulaire Meubels biedt heldere inzichten en praktische tips. Of je nu opdrachtgever, ontwerper, bouwer of ketenpartner bent, de gids helpt je bewuste materiaalkeuzes te maken. Zo krijg je betaalbare, maakbare meubels die duurzaam en circulair blijven. Een onmisbaar naslagwerk voor elke interieur- en meubelontwerper.